26.1.09

Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΚΑΙ Ο ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΑΥΞΕΝΤΙΟΣ Ο ΕΚ ΒΕΛΛΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ


Γεννήθηκε το 329 μ.Χ. στην Αριανζό, κωμόπολη της Καππαδοκίας, από τον Γρηγόριο, επίσκοπο Ναζιανζού (†1η Ιανουαρίου) και την Νόννα (†5 Αυγούστου). Έχει δύο αδέρφια: τον Καισάρειο και τη πασίγνωστη για την ευσέβειά της αδερφή Γοργονία.
Στη Ναζιανζό, διδάσκεται τη στοιχειώδη εκπαίδευση, ενώ τη μέση στη Καισάρεια, όπου γνωρίζεται με το συμμαθητή του Μ. Βασίλειο. Έπειτα, πηγαίνει κοντά σε περίφημους διδασκάλους της ρητορικής στη Παλαιστίνη και στην Αλεξάνδρεια και, τέλος, στα Πανεπιστήμια της Αθήνας. Οι σπουδές του διήρκεσαν 13 ολόκληρα χρόνια (από 17 έως 30 ετών).
Μετά τις σπουδές στην Αθήνα ο Γρηγόριος επιστρέφει στη πατρίδα του μονολότι του πρόσφεραν έδρα Καθηγητή Πανεπιστημίου. Εκεί, ο πατέρας του, επίσκοπος Ναζιανζού, τον χειροτονεί πρεσβύτερο. Αλλά ο Άγιος Γρηγόριος προτιμά την ησυχία του αναχωρητηρίου στο Πόντο, κοντά στο φίλο του Βασίλειο, για περισσότερη άσκηση στη πνευματική ζωή.
Μετά, όμως, από θερμές παρακλήσεις των δικών του, επιστρέφει στην πατρίδα του και μπαίνει στην ενεργό δράση της Εκκλησίας. Στα 43 του χρόνια ο Θεός τον ανύψωσε στο επισκοπικό αξίωμα. Έδρα του ορίστηκε η περιοχή των Σασίμων την οποία ποτέ δεν ποίμανε λόγω των Αρειανών κατοίκων της.
Όμως, ο θάνατος έρχεται να πληγώσει τη ψυχή του, με αλλεπάλληλους θανάτους συγγενικών προσώπων. Πρώτα του αδερφού του Καισαρείου, έπειτα της αδερφής του Γοργονίας, μετά του πατέρα του και, τέλος, της μητέρας του Νόννας. Μετά απ’ αυτές τις θλίψεις, η θεία Πρόνοια τον φέρνει στην Κωνσταντινούπολη (378), όπου υπερασπίζεται με καταπληκτικό τρόπο την Ορθοδοξία και χτυπά καίρια τους Αρειανούς, που είχαν πλημμυρίσει την Κωνσταντινούπολη.
Η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Όλοι οι ναοί της Βασιλεύουσας ήταν στα χέρια των αιρετικών. Όμως ο Άγιος δεν απελπίζεται. Μετατρέπει ένα δωμάτιο στο σπίτι που τον φιλοξενούσαν σε ναό και του δίνει συμβολικό όνομα. Ονομάζει το ναό Αγία Αναστασία δείγμα ότι πίστευε στην ανάσταση της Ορθόδοξης Πίστης.
Οι αγώνες είναι επικίνδυνοι. Οι αιρετικοί ανεβασμένοι πάνω στις σκεπές των σπιτιών του πετούν πέτρες και έτσι ο Άγιος Γρηγόριος δοκιμάζεται πολύ. Στο ναό της Αγίας Αναστασίας εκφωνεί τους περίφημους πέντε θεολογικούς λόγους που του έδωσαν δίκαια τον τίτλο του Θεολόγου.
Μετά το σκληρό αυτό αγώνα, ο Μ. Θεοδόσιος τον αναδεικνύει Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (381). Η Β’ Οικουμενική Σύνοδος τον αναγνώρισε ως Πρόεδρό της. Όμως μια μερίδα επισκόπων τον αντιπολιτεύεται για ευτελή λόγο. Τότε ο Γρηγόριος, αηδιασμένος, δηλώνει τη παραίτησή του, αναχωρεί στη γενέτειρά του Αριανζό και τελειώνει με ειρήνη τη ζωή του, το 390.
Άφησε μεγάλο συγγραφικό έργο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φιλοσοφημένα 408 ποιήματά του 18.000 περίπου στίχων. Είναι από τα μεγαλύτερα πνεύματα του Χριστιανισμού και από τους λαμπρότερους αθλητές της ορθόδοξης πίστης.
Η τίμια κάρα του φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου, στο Άγιο Όρος.
Ο Άγιος Νεομάρτυρας Αυξέντιος, γεννήθηκε το 1690 στην επαρχία Βελλάς, στα Ιωάννινα, από ευσεβείς γονείς. Σε νεαρή ηλικία μετέβη στην Κωνσταντινούπολη και δούλευε την τέχνη των γουναράδων, στο χάνι το λεγόμενο Μαχμούτ Πασά. Επιθυμήσας τέρψεις και ηδονές εγκατέλειψε την τέχνη του και προσλήφθηκε στα βασιλικά καράβια. Εκεί ξεφαντώνοντας με τους συντρόφους του τους αλλόφυλους, συκοφαντήθηκε από αυτούς πως αρνήθηκε τον Χριστό και έγινε Μουσουλμάνος. Φοβηθείς εγκατέλειψε τα καράβια και αφού αγόρασε βάρκα εξασκούσε το επάγγελμα του βαρκάρη. Όμως μεταμελήθηκε για τα πρότερα σφάλματά του και καταλήφθηκε ζωηρά από τον πόθο του μαρτυρίου.
Σε τυχαία συνάντηση που είχε με τον Σύγκελλο της Μεγάλης Εκκλησίας, Γρηγόριο Ξηροποταμηνό, του εξομολογήθηκε τον πόθο του αυτό. Λίγο αργότερα ο Αυξέντιος αναγνωρίσθηκε από κάποιους ναυτικούς του τουρκικού στόλου, οι οποίοι τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στο κριτήριο. Εκεί, παρά τα φρικτά βασανιστήρια, ομολόγησε με παρρησία ότι είναι Χριστιανός. Στην φυλακή τον επισκέφθηκε ο Σύγκελλος Γρηγόριος και τον ενθάρρυνε να σταθεί με ανδρείο φρόνημα, για να λάβει λαμπρό το στεφάνι της νίκης από τον αθλοθέτη Θεό. Ανακρινόμενος και πάλι ο Αυξέντιος είπε: «Εγώ Χριστιανός γεννήθηκα και Χριστιανός θέλω να πεθάνω». Με το άκουσμα των λόγων αυτών ο κριτής εξέδωσε απόφαση να εκτελεσθεί διά ξίφους. Έτσι ο Μάρτυς Αυξέντιος υπέμεινε το μαρτύριο, αποκεφαλισθείς στην Κωνσταντινούπολη το έτος 1720. η τιμία κάρα αυτού, σώζεται στη Μονή Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους, ενώ εορτάζεται μεγαλοπρεπώς με ολονύκτια αγρυπνία στη ομώνυμη Ιερά Μονή Βελλάς των Ιωαννίνων, πλησίον της ιστορικής κοινότητας Καλπακίου.

ΠΑΤΕΡΙΚΑ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ