O Μέγας Κωνσταντίνος γεννήθηκε το 274 μ.Χ. Πατέρας του ήταν ο Κωνστάντιος ο Α' ο Χλωρός και μητέρα του η Ελένη, από το Δρέπανο της Βιθυνίας. Ο Κωνσταντίνος από 18 χρονών έγινε στρατιωτικός και χάρη στην ανδρεία του, τιμήθηκε με τα ανώτατα αξιώματα του στρατού. Ήταν αυτός, που με το χριστιανικό σταυροειδές λάβαρο με το ελληνόγραμμα "εν τούτω νίκα", κατατρόπωσε τα στρατεύματα του Μαξεντίου και έπειτα του Λικινίου. Επίσης, ήταν ο πρώτος αυτοκράτωρ που ευνόησε την Εκκλησία, μετά από τρεις αιώνες ανελέητου διωγμού. Μετέφερε την πρωτεύουσα του κράτους του στο αρχαίο Βυζάντιο, και εκεί έκτισε τη βασίλισσα των πόλεων, την Κωνσταντινούπολη. Στο τέλος, ο Κων/νος αξιώθηκε και του Αγίου Βαπτίσματος, και αμέσως μετά είπε: "Νυν άληθεΐ λόγω μακάριον οίδ' έμαυτόν, νυν της αθανάτου ζωής πεφάναι άξιον, νυν του θείου μετειληφέναι φωτός πεπίστευκα". Τώρα, δηλαδή, σύμφωνα με το λόγο της αλήθειας, ξέρω ότι είμαι μακάριος, τώρα έχω γίνει άξιος της αθανάτου ζωής, τώρα έχω πιστέψει πώς έλαβα το θείο φως. Ο Μέγας Κωνσταντίνος πέθανε σε ηλικία 63 ετών (21 Μαΐου 337). Η δε μητέρα του Ελένη, πού συνεορτάζεται με το γιο της, ήταν αυτή πού βρήκε τον Τίμιο Σταυρό στους Αγίους Τόπους και έδωσε στο Μ. Κων/νο την πρέπουσα διαπαιδαγώγηση. Άλλωστε, και ο ίδιος την τίμησε, όταν στη μεγάλη πλατεία της Κων/πολης έκτισε δύο στήλες, μία δική του και μία της Ελένης, πού έφερε την επιγραφή: "Εις Άγιος εις Κύριος Ιησούς Χριστός, εις δόξαν Θεού Πατρός, Αμήν".

Απολυτίκιο. (Ήχος πλ. δ'.)
Του Σταυρού σου τον τύπον εν ουρανώ θεασάμενος,

και ως ό Παύλος την κλήσιν ουκ εξ ανθρώπων δεξάμενος,

ό εν Βασιλεύσιν Απόστολος σου Κύριε,

Βασιλεύουσαν πόλιν τη χειρί σου παρέθετο

ην περισώζε δια παντός εν ειρήνη,

πρεσβείαις της Θεοτόκου, μόνε Φιλάνθρωπε.