26.1.09

Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΚΑΙ Ο ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΑΥΞΕΝΤΙΟΣ Ο ΕΚ ΒΕΛΛΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ


Γεννήθηκε το 329 μ.Χ. στην Αριανζό, κωμόπολη της Καππαδοκίας, από τον Γρηγόριο, επίσκοπο Ναζιανζού (†1η Ιανουαρίου) και την Νόννα (†5 Αυγούστου). Έχει δύο αδέρφια: τον Καισάρειο και τη πασίγνωστη για την ευσέβειά της αδερφή Γοργονία.
Στη Ναζιανζό, διδάσκεται τη στοιχειώδη εκπαίδευση, ενώ τη μέση στη Καισάρεια, όπου γνωρίζεται με το συμμαθητή του Μ. Βασίλειο. Έπειτα, πηγαίνει κοντά σε περίφημους διδασκάλους της ρητορικής στη Παλαιστίνη και στην Αλεξάνδρεια και, τέλος, στα Πανεπιστήμια της Αθήνας. Οι σπουδές του διήρκεσαν 13 ολόκληρα χρόνια (από 17 έως 30 ετών).
Μετά τις σπουδές στην Αθήνα ο Γρηγόριος επιστρέφει στη πατρίδα του μονολότι του πρόσφεραν έδρα Καθηγητή Πανεπιστημίου. Εκεί, ο πατέρας του, επίσκοπος Ναζιανζού, τον χειροτονεί πρεσβύτερο. Αλλά ο Άγιος Γρηγόριος προτιμά την ησυχία του αναχωρητηρίου στο Πόντο, κοντά στο φίλο του Βασίλειο, για περισσότερη άσκηση στη πνευματική ζωή.
Μετά, όμως, από θερμές παρακλήσεις των δικών του, επιστρέφει στην πατρίδα του και μπαίνει στην ενεργό δράση της Εκκλησίας. Στα 43 του χρόνια ο Θεός τον ανύψωσε στο επισκοπικό αξίωμα. Έδρα του ορίστηκε η περιοχή των Σασίμων την οποία ποτέ δεν ποίμανε λόγω των Αρειανών κατοίκων της.
Όμως, ο θάνατος έρχεται να πληγώσει τη ψυχή του, με αλλεπάλληλους θανάτους συγγενικών προσώπων. Πρώτα του αδερφού του Καισαρείου, έπειτα της αδερφής του Γοργονίας, μετά του πατέρα του και, τέλος, της μητέρας του Νόννας. Μετά απ’ αυτές τις θλίψεις, η θεία Πρόνοια τον φέρνει στην Κωνσταντινούπολη (378), όπου υπερασπίζεται με καταπληκτικό τρόπο την Ορθοδοξία και χτυπά καίρια τους Αρειανούς, που είχαν πλημμυρίσει την Κωνσταντινούπολη.
Η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Όλοι οι ναοί της Βασιλεύουσας ήταν στα χέρια των αιρετικών. Όμως ο Άγιος δεν απελπίζεται. Μετατρέπει ένα δωμάτιο στο σπίτι που τον φιλοξενούσαν σε ναό και του δίνει συμβολικό όνομα. Ονομάζει το ναό Αγία Αναστασία δείγμα ότι πίστευε στην ανάσταση της Ορθόδοξης Πίστης.
Οι αγώνες είναι επικίνδυνοι. Οι αιρετικοί ανεβασμένοι πάνω στις σκεπές των σπιτιών του πετούν πέτρες και έτσι ο Άγιος Γρηγόριος δοκιμάζεται πολύ. Στο ναό της Αγίας Αναστασίας εκφωνεί τους περίφημους πέντε θεολογικούς λόγους που του έδωσαν δίκαια τον τίτλο του Θεολόγου.
Μετά το σκληρό αυτό αγώνα, ο Μ. Θεοδόσιος τον αναδεικνύει Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (381). Η Β’ Οικουμενική Σύνοδος τον αναγνώρισε ως Πρόεδρό της. Όμως μια μερίδα επισκόπων τον αντιπολιτεύεται για ευτελή λόγο. Τότε ο Γρηγόριος, αηδιασμένος, δηλώνει τη παραίτησή του, αναχωρεί στη γενέτειρά του Αριανζό και τελειώνει με ειρήνη τη ζωή του, το 390.
Άφησε μεγάλο συγγραφικό έργο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φιλοσοφημένα 408 ποιήματά του 18.000 περίπου στίχων. Είναι από τα μεγαλύτερα πνεύματα του Χριστιανισμού και από τους λαμπρότερους αθλητές της ορθόδοξης πίστης.
Η τίμια κάρα του φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου, στο Άγιο Όρος.
Ο Άγιος Νεομάρτυρας Αυξέντιος, γεννήθηκε το 1690 στην επαρχία Βελλάς, στα Ιωάννινα, από ευσεβείς γονείς. Σε νεαρή ηλικία μετέβη στην Κωνσταντινούπολη και δούλευε την τέχνη των γουναράδων, στο χάνι το λεγόμενο Μαχμούτ Πασά. Επιθυμήσας τέρψεις και ηδονές εγκατέλειψε την τέχνη του και προσλήφθηκε στα βασιλικά καράβια. Εκεί ξεφαντώνοντας με τους συντρόφους του τους αλλόφυλους, συκοφαντήθηκε από αυτούς πως αρνήθηκε τον Χριστό και έγινε Μουσουλμάνος. Φοβηθείς εγκατέλειψε τα καράβια και αφού αγόρασε βάρκα εξασκούσε το επάγγελμα του βαρκάρη. Όμως μεταμελήθηκε για τα πρότερα σφάλματά του και καταλήφθηκε ζωηρά από τον πόθο του μαρτυρίου.
Σε τυχαία συνάντηση που είχε με τον Σύγκελλο της Μεγάλης Εκκλησίας, Γρηγόριο Ξηροποταμηνό, του εξομολογήθηκε τον πόθο του αυτό. Λίγο αργότερα ο Αυξέντιος αναγνωρίσθηκε από κάποιους ναυτικούς του τουρκικού στόλου, οι οποίοι τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στο κριτήριο. Εκεί, παρά τα φρικτά βασανιστήρια, ομολόγησε με παρρησία ότι είναι Χριστιανός. Στην φυλακή τον επισκέφθηκε ο Σύγκελλος Γρηγόριος και τον ενθάρρυνε να σταθεί με ανδρείο φρόνημα, για να λάβει λαμπρό το στεφάνι της νίκης από τον αθλοθέτη Θεό. Ανακρινόμενος και πάλι ο Αυξέντιος είπε: «Εγώ Χριστιανός γεννήθηκα και Χριστιανός θέλω να πεθάνω». Με το άκουσμα των λόγων αυτών ο κριτής εξέδωσε απόφαση να εκτελεσθεί διά ξίφους. Έτσι ο Μάρτυς Αυξέντιος υπέμεινε το μαρτύριο, αποκεφαλισθείς στην Κωνσταντινούπολη το έτος 1720. η τιμία κάρα αυτού, σώζεται στη Μονή Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους, ενώ εορτάζεται μεγαλοπρεπώς με ολονύκτια αγρυπνία στη ομώνυμη Ιερά Μονή Βελλάς των Ιωαννίνων, πλησίον της ιστορικής κοινότητας Καλπακίου.

15.1.09

ΟΣΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ, Ο ΜΕΓΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ.


Ο Μέγας Αντώνιος γεννήθηκε περί το 251 μ.Χ. στην πόλη Κομά της Ανω Αιγύπτου, κοντά στη Μέμφιδα, από γονείς ευλαβείς και εύπορους. Έζησε στα χρόνια των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού (284-305 μ.Χ.) και Μαξιμιανού (285-305 μ.Χ.) μέχρι και την εποχή του ευσεβούς αυτοκράτορα Κωνσταντίνου και των παιδιών του.
Από την παιδική του ηλικία ήταν ολιγαρκής και αυτάρκης, «μόνοις δε οις εύρισκεν ηρκείτο και πλέον ουδέν εζήτει». Σε νεαρή ηλικία, περίπου 20 ετών, έχασε τους γονείς του. Έξι μήνες μετά την κοίμηση των γονέων του, άκουσε στην εκκλησία την Ευαγγελική περικοπή του πλουσίου νεανίσκου, στην οποία αναφέρεται, ότι ο Χριστός είπε στον πλούσιο νέο : «πώλησον τα υπάρχοντά σου και δος πτωχοίς». Τόση μεγάλη εντύπωση προξένησε η Ευαγγελική αυτή προτροπή στην ψυχή του Αντωνίου, ώστε αμέσως διένειμε τα υπάρχοντά του στους πτωχούς και ενδεείς, αφού φύλαξε τα απολύτως αναγκαία για την συντήρηση αυτού και της μικρής του αδελφής, την οποία φρόντισε να παραδώσει σε Χριστιανές νέες παρθένους που είχαν αφιερωθεί στη χριστιανική αρετή, βέβαιος ότι κοντά τους θα είναι κατά πάντα ασφαλής.Από τότε ο Άγιος Αντώνιος άρχισε να ζει ασκητικό βίο, εργαζόμενος αδιάκοπα και υποβαλλόμενος σε αυστηρή νηστεία, για να κατανικήσει τους πειρασμούς της σάρκας, αγρυπνώντας ολόκληρη τη νύχτα και τρώγοντας ελάχιστα.
Στη συνέχεια απήλθε σε τόπο έρημο και μακρινό όπου υπήρχαν μνήματα και αφού εισήλθε σε ένα από αυτά έκλεισε τη θύρα. Η τροφή του ήταν ελάχιστη και του την πήγαινε σε καθορισμένες ημέρες ένας συνασκητής του. Εκεί υπερνίκησε, με τη χάρη του Θεού, νέους πειρασμούς. Αργότερα πήγε κοντά στα ερείπια ενός φρουρίου και κατοίκησε σε σπήλαιο χωρίς να τον βλέπει κανένας και χωρίς να δέχεται κανένα παρά μόνο έναν γνωστό του, ο οποίος του έφερνε κάθε έξι μήνες ψωμί για ολόκληρο το εξάμηνο. Μετά από είκοσι ολόκληρα χρόνια ασκήσεως και αφού έφθασε σε ύψη πνευματικής τελειώσεως, εμφανίσθηκε στον κόσμο και τότε άρχισαν να συρρέουν περί αυτόν πολλοί που τον θαύμαζαν ως ασκητή και θαυματουργό. Μαρτυρείται ότι, ενώ ο Άγιος βρισκόταν ακόμα στη ζωή, έβλεπε τις ψυχές των ανθρώπων που εξέρχονταν από το σώμα τους, καθώς και τους δαίμονες που τις οδηγούσαν. Το γεγονός αυτό είναι πολύ θαυμαστό, αφού μια τέτοια δυνατότητα είναι γνώρισμα μόνο νοερής και ασώματης φύσεως.
Το έτος 311 μ.Χ., κατά τον διωγμό του αυτοκράτορα Μαξιμίνου (307-313 μ.Χ.), κατήλθε στην Αλεξάνδρεια, για να ενθαρρύνει και να βοηθήσει τους πιστούς, τους Ομολογητές και τους Μάρτυρες. Όταν έπαυσε ο διωγμός, ο Όσιος επανήλθε στην έρημο, αλλά επειδή αισθανόταν ενοχλημένος από την παρουσία πολλών, που πήγαιναν για να τον συναντήσουν, έφυγε από εκεί και ήλθε σε τόπο έρημο, ο οποίος βρισκόταν σε όρος ψηλό, κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα. Και εκεί όμως προσέρχονταν πολλοί για να λάβουν την ευλογία του, να διδαχθούν και να θεραπευθούν. Θεράπευσε δε τους ασθενείς «ου προστάζων, αλλ' ευχόμενος και τον Χριστόν ονομάζων». Η φήμη του Οσίου Αντωνίου έφθασε μέχρι τους βασιλείς, τόσο ώστε ο Μέγας Κωνσταντίνος και οι υιοί του, Κωνστάντιος και Κώνστας, έγραφαν σε αυτόν σαν να ήταν πατέρας τους και τον παρακαλούσαν να τους απαντήσει. Κατά την διάρκεια του ασκητικού του βίου ποτέ δεν άλλαξε ένδυμα και ποτέ δεν ένιψε το σώμα ή τα πόδια του με νερό. Ο Όσιος, αν και αγράμματος στην ανθρώπινη σοφία, ήταν σοφός κατά Θεόν. Είχε λόγο «ηρτυμένον τω θείω άλατι και χαρίεντα». Δίδασκε στους μαθητές του να μην θεωρούν τίποτε ανώτερο από την αγάπη του Χριστού και να μη νομίζουν ότι, επειδή απέχουν από τα κοσμικά αγαθά, στερούνται κάτι αξιόλογο. Το να αφήνει κανείς τα επίγεια αγαθά είναι σαν να καταφρονεί μια δραχμή από χαλκό, για να κερδίσει εκατό χρυσές. Δεν πρέπει, έλεγε, να λησμονάμε ότι ο ανθρώπινος βίος είναι πρόσκαιρος, συγκρινόμενος προς το μέλλοντα αιώνα. Γι' αυτό δεν πρέπει να κοπιάζουμε για την απόκτηση πρόσκαιρων αγαθών, τα οποία δεν μπορούμε να πάρουμε μαζί μας, αλλά για την απόκτηση αιώνιων αγαθών, δηλαδή της φρονήσεως, της δικαιοσύνης, της σωφροσύνης, της ανδρείας, της συνέσεως, της αγάπης.
Ο Μέγας Αντώνιος, αφού έζησε εκατόν πέντε έτη, κοιμήθηκε οσίως το 356 μ.Χ. Αν και, όπως λέγει ο Μέγας Αθανάσιος, μία από τις τελευταίες επιθυμίες του Οσίου Αντωνίου ήταν να μείνει κρυφός ο τόπος της ταφής του, οι μοναχοί που μόναζαν κοντά του έλεγαν ότι κατείχαν το ιερό λείψανό του, το οποίο επί Ιουστινιανού (561 μ.Χ.), κατατέθηκε στην Εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στην Αλεξάνδρεια και από εκεί αργότερα, το 635 μ.Χ., μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Η Σύναξή του ετελείτο στη Μεγάλη Εκκλησία.
Απολυτίκιο. Ήχος δ'.
Τον ζηλωτήν Ηλίαν τοις τρόποις μιμούμενος, τω Βαπτιστή ευθείαις ταις τρίβοις επόμενος, Πάτερ Αντώνιε, της ερήμου γέγονας οικιστής, και την οικουμένην εστήριξας ευχαίς σου. Διό πρέσβευε Χριστώ τω θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Κοντάκιον Ήχος β'. Τα άνω ζητών.
Τους βιωτικούς θορύβους απωσάμενος, ησυχαστικώς τον βίον εξετέλεσας, τον Βαπτιστήν μιμούμενος, κατά πάντα τρόπον Οσιώτατε, συν αυτώ ουν σε γεραίρομεν, Πατέρων Πάτερ Αντώνιε.

9.1.09

"ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ". Θεραπεία ή παραθρησκεία;


Γράφει ο Ιερομ. Δανιήλ Μπιάζης.


Το τελευταίο χρονικό διάστημα, δρουν στη χώρα μας αλλά και στο νησί μας διάφορες Αποκρυφιστικές και παραθρησκευτικές ομάδες, οι οποίες προσκαλούν με δημόσιες ανακοινώσεις τους τον σε άγνοια ευρισκόμενο κόσμο, να συμμετάσχει σε σεμινάρια μέσα από τα οποία θα λάβει "απαντήσεις" σε καίρια θέματα που απασχολούσαν και συνεχίζουν να απασχολούν τον άνθρωπο στο διάβα των αιώνων όπως: "υπάρχει μετά θάνατον ζωή;", "πώς κατορθώνουμε τον έλεγχο του νου;", καθώς και θέματα που αφορούν την υγεία.
Βασική διδασκαλία των ομάδων αυτών είναι η "ολιστική" θεώρηση του κόσμου. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή υπάρχει ένας απρόσωπος Θεός ο οποίος είναι μια παγκόσμια δύναμη ή ενέργεια που ταυτίζεται με το σύμπαν, η λεγόμενη "συμπαντική ενέργεια". Τα πάντα είναι εκδήλωση ή απόρροια αυτής της απόλυτης ενέργειας. Δεν υπάρχει διάκριση ουσίας ανάμεσα στο Θεό και στον άνθρωπο. Ο Θεός και ο άνθρωπος είναι το ίδιο. Θεός, άνθρωπος και Σύμπαν ταυτίζονται.
Με βάση αυτή τη θεωρία οι αποκρυφιστές διδάσκουν, ότι ο άνθρωπος ανακαλύπτοντας τον "Θεό-Εαυτό του" και ενεργοποιώντας τις απόκρυφες δυνάμεις που κρύβει μέσα του, μπορεί να αυτοθεραπεύεται από κάθε αρρώστια, και όχι μόνο. Μπορεί επίσης να αυξάνει και να αναπτύσσει την προσωπικότητά του, ώστε να υπερέχει των άλλων, να προγραμματίζει τη ζωή του, ώστε να έχει σίγουρη την επιτυχία, να αισθάνεται πάντοτε ευεξία κ.ά.
Και όλα αυτά επιτυγχάνονται με διάφορες τεχνικές, που λέγονται: "Εναλλακτικές θεραπείες ή συμπληρωματικές ή ολιστικές θεραπείες". Οι εναλλακτικές αυτές και ολιστικές δήθεν θεραπείες έχουν χαρακτηριστεί ως "ανορθόδοξες θεραπευτικές μέθοδοι" από την Θ΄ Συνδιάσκεψη εντεταλμένων Ορθοδόξων Εκκλησιών και είναι άκρως επικίνδυνες και ως προς την σωματική υγεία αλλά και πνευματικά διότι εισάγουν τον γιατρό-μάγο στην σύγχρονη κοινωνία μας.
Επίσης, αποκρυφιστικές και παραθρησκευτικές ομάδες χρησιμοποιούν τις "ανορθόδοξες θεραπευτικές μεθόδους", για να εξαπλώσουν τις δοξασίες τους μέσω ανύποπτων δημοσιογράφων σε τηλεοπτικά κανάλια, σε εφημερίδες και περιοδικά ή ακόμη μέσω καταστημάτων υγιεινής διατροφής, βοτανολογίας κ.ά.
Οι πλείστες από τις μεθόδους και τεχνικές αυτές προέρχονται από τον ανατολικό μυστικισμό, από τη μαγεία και το σαμανισμό (είναι μια μορφή αποκρυφισμού) κυρίως των χωρών της Κίνας, Ιαπωνίας, Ινδίας και γενικά ανήκουν στις αντιχριστιανικές αντιλήψεις της λεγόμενης "Νέας Εποχής".
Τέτοιες εναλλακτικές λεγόμενες πρακτικές είναι οι εξής: Αγγελοθεραπεία, Αγιουρβέδα, Ανθοϊάματα Bach, Αριθμολογία, Αρωματοθεραπεία, Αυτογνωσία-Αυτοβελτίωση, Αυτοθεραπεία, Αύρα, Aura Soma, Βελονισμός, Βελτίωση ψυχοσωματικής υγείας, Bowchech-Μπόουτεκ, Γεμμοθεραπεία, Γιόγκα και όλα τα είδη της, Διαλογισμός, Εναλλακτική Γυμναστική, Εναλλακτικές Διακοπές, Ενεργειακό Μασάζ, Ηλεκτροβελονισμός, Ιριδολογία, Κρανιοθεραπεία, Κρυσταλλοθεραπεία, Μουσικοθεραπεία, Νηστειοθεραπεία, Νευρογλωσσικός προγραμματισμός NLP, Ολιστικό μασάζ και όλες οι λεγόμενες ολιστικές μέθοδοι, Ομοιοπαθητική, Παιγνιοθεραπεία, Pilates-Πιλάτες, Προϊόντα Τάχυον, Ρέϊκι, Rejuvance-αισθητική προσώπου, Ρεφλεξολογία, Σιάτσου, Σου-τζόκ, Συστημική αναπαράσταση, Σωματο-ψυχοθεραπεία, Υδροθεραπεία παχέως εντέρου, Φασιοθεραπεία-κινητικότητα σώματος, ψυχισμού, νόησης, Φέγκ-Σούι, Χοροθεραπεία, Χρωματοθεραπεία, Ψυχοενεργειακό μασάζ και body work, body mind therapy, face control, De tox-κέντρο γυμναστικής και φυσικής ευεξίας κ.ά.
Είναι ανάγκη να γνωρίζουμε, πως όταν μιλάνε για Θεό στις εναλλακτικές θεραπείες όπως και σε όλες τις σύγχρονες παραθρησκείες, ακόμη και στους σημερινούς αρχαιολάτρες ή πολυθεϊστές-ειδωλολάτρες, δεν εννούν τον Θεό όπως τον εννοεί η Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Διότι Θεός για όλους αυτούς που ακολουθούν το πνεύμα της "Νέας Εποχής" (New Age) είναι η φύση, είναι το σύμπαν, είναι το απρόσωπο, η "υπέρτατη συνειδητότητα" όπως χαρακτηριστικά λένε.
Βασική διδασκαλία όλων αυτών είναι η αντιχριστιανική θεωρία της μετενσάρκωσης, η εναλλαγή των εποχών με αστρολογικά κριτήρια, η έλευση διαφόρων δήθεν φωτισμένων όντων, εξωγήινων, κ.ά. που θα μας οδηγήσουν στην εξέλιξη. Στο κέντρο αυτής της θεωρίας βρίσκεται και η διδασκαλία για την έλευση του νέου μεσσία. Κάθε εποχή, λένε, έχει τον μεσσία της. Η εποχή των ιχθύων, κατά τους αστρολόγους της ¨Νέας Εποχής¨, είχε μεσσία τον Ιησού Χριστό. Πάει πέρασε. Τώρα για τα επόμενα 2000 περίπου χρόνια διανύουμε την Εποχή του Υδροχόου που έχει τον δικό της μεσσία, τον δικό της λεγόμενο Αβατάρ-Χριστό.
Εδώ τα πράγματα μπλέκονται, αφού οι άνθρωποι της "Νέας Εποχής" έχουν εντελώς διαφορετική αντίληψη, για το τι είναι Μεσσίας-Χριστός, από αυτή της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας (τον εννοούν σαν "γκουρού").
Είναι ανάγκη λοιπόν όλοι μας να έχουμε εμπιστοσύνη στην δυσχιλιετή εμπειρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, η οποία είναι δοκιμασμένη από τους Αγίους μας. Αυτή την εμπερία της αλήθειας πρέπει να ερευνούμε με σωστό τρόπο, χωρίς προκατάληψη, και θα γευτούμε τους γλυκούς καρπούς της.
(σχετικά με αυτά τα θέματα μπορείτε να ενημερωθείτε στην ιστοσελίδα www.egolpio.com)


6.1.09

Ο ΜΕΓΑΣ ΑΓΙΑΣΜΟΣ. Θεολογικά σχόλια σε θεολογικές απορίες.


Ανήμερα κάθε χρόνο στις 5 Ιανουαρίου, τελείται στους Ορθόδοξους Ιερούς Ναούς η Ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού και στη συνέχεια οι ιερείς θα αγιάσουν τα σπίτια όσων χριστιανών το επιθυμούν και το ζητήσουν.
Η ίδια Ακολουθία θα τελεσθεί και αύριο, εορτή των Θεοφανίων, κατά την οποία εορτή πανηγυρίζουμε το γεγονός της Φανερώσεως επί της γης του Χριστού ως Μονογενούς Υιού και λόγου του Θεού Πατρός. Ταυτοχρόνως εορτάζουμε και τη φανέρωση της Αγίας Τριάδος, καθότι, όπως ψάλλει η Εκκλησία μας «Τριάδος η φανέρωσις εν Ιορδράνη γέγονεν».
Ο αγιασμός και των δύο ημερών, 5ης και 6ης Ιανουαρίου, είναι ίδιος, δηλαδή έχει την ίδια αγιαστική δύναμη.
Μερικοί, όμως, παρασυρόμενοι από το γεγονός ότι την παραμονή των Θεοφανίων παραλείπεται η ανάγνωση της πρώτης μεγάλης Ευχής ισχυρίζονται ότι, εξαιτίας αυτής της ελλείψεως, ο αγιασμός της 6ης Ιανουαρίου είναι μεγαλύτερης αγιαστικής χάριτος. Οι υποστηρικτές αυτής της απόψεως δεν έχουν δίκιο, διότι η παραλειπόμενη ευχή δεν είναι αγιαστική αλλά κηρυκτική. Αναλύει θεολογικά το νόημα της εορτής χωρίς, όμως, να περιέχει επίκληση της αγιαστικής Θ. Χάριτος.
Πραγματική διαφορά αγιαστικής δυνάμεως υπάρχει μεταξύ του Μεγάλου Αγιασμού και του μικρού αγιασμού που τελείται στην αρχή κάθε μηνός.
Η διαφορά αγιαστικής Χάριτος μικρού και Μεγάλου αγιασμού δεν είναι ποιοτική αλλά ποσοτική. Δεν διαφέρει η ποιότητα της Θ. Χάριτος, η Οποία είναι η αυτή πάντοτε αλλά διαφέρει η ποσότητα. Το ίδιο συμβαίνει και με την Ιεροσύνη. Και οι τρεις βαθμοί της, Επίσκοπος, Πρεσβύτερος, Διάκονος έχουν λάβει την ίδια ποιότητα Θ. Χάριτος αλλά όχι την ίδια ποσότητα και γι’ αυτό υπάρχει διαφορά στην ενέργεια των τριών βαθμίδων Ιεροσύνης.
Ο Μέγας Αγιασμός είναι το σπουδαιότερο φάρμακο της Εκκλησίας μας μετά τη Θ. Κοινωνία και γι’ αυτό μεταλαμβάνουμε του αγιασμού πριν να λάβουμε το αντίδωρο, ενώ, αντιθέτως, ο μικρός Αγιασμός, ως τέταρτος κατά σειράν δυνάμεως, λαμβάνεται μετά το αντίδωρο. Μέγα Αγιασμό λαμβάνουν και όσοι δεν έχουν τις προϋποθέσεις και την ανάλογη προετοιμασία για τη Θ. Μετάληψη.
Ο Μέγας Αγιασμός συνδέεται άμεσα με το μυστήριο της Μετανοίας και την Εξομολόγηση, καθ’ ότι η αρχή του ανάγεται στο βάπτισμα μετανοίας του Αγ. Ιωάννου του Προδρόμου, το οποίο ενεργοποιήθηκε και ολοκληρώθηκε με την Παρουσία και την Βάπτιση του Κυρίου μας στον Ιορδάνη ποταμό.
Η σύνδεση του Μ. Αγιασμού με το μυστήριο της Μετανοίας επιτάσσει να προηγείται της μεταλήψεως του Μ. Αγιασμού νηστεία άνευ ελαίου, δεδομένου ότι η νηστεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μετάνοια. Η ανέλαιος νηστεία για την μετάληψη του Μ. Αγιασμού τηρείται πάντοτε και όχι μόνο κατά την παραμονή των Θεοφανίων, εφόσον μετάληψη Μεγάλου Αγιασμού γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Εξαίρεση στην ανέλαιο νηστεία γίνεται αν συμπέσει η παραμονή των Θεοφανίων, ημέρα Σάββατο ή Κυριακή, οπότε γίνεται κατάλυση ελαίου, διότι ποτέ δεν νηστεύουμε το λάδι, τα Σάββατα και τις Κυριακές παρεκτός μόνο το Μ. Σάββατο.
Οι αγιαστικές Ευχές καθιστούν το νερό του Μ. Αγιασμού ισοδύναμο με το νερό της βαπτίσεως και γι’ αυτό ο Μ. Αγιασμός χρησιμοποιείται για την βάπτιση βρεφών, που είναι ετοιμοθάνατα, ή βαριά άρρωστα προς επιτάχυνση της Ακολουθίας της Βαπτίσεως. Επίσης, εάν τελεσθεί βάπτιση την ημέρα των Θεοφανείων χρησιμοποιείται στην κολυμβήθρα Μέγας Αγιασμός, χωρίς να αναγνωσθεί η Ευχή του Αγιασμού του ύδατος αλλά μόνο τα λόγια, που αφορούν στον βαπτισμένο.
Η Ακολουθία του Μικρού Αγιασμού (που τελείται κάθε μήνα) δεν περιέχει αγιαστική Ευχή, δηλαδή επίκληση της χάριτος του Αγίου Πνεύματος αλλά ο αγιασμός του ύδατος γίνεται μόνο με την κατάδυση του Τιμίου Σταυρού. Επίσης, ο Μικρός Αγιασμός ρίπτεται και ραντίζεται στο έδαφος, καθ’ όλο το έτος εν’ αντιθέσει με τον Μεγάλο Αγιασμό, ο οποίος, όπως μαρτυρείται στους χειρόγραφους κώδικες «ου ρίπτεται το σύνολον» (κωδ.978 του Σινά) κατά τις λοιπές ημέρες, πλην των ημερών της παραμονής και της εορτής των Θεοφανίων.
Ο Μέγας Αγιασμός φυλάσσεται καθ’ όλο το έτος στο Ιερό Βήμα του Ναού και χρησιμοποιείται από τους Ιερείς στις περιπτώσεις, που προαναφέραμε αλλά και σε άλλες περιστάσεις. Συνεπώς δεν συντρέχει λόγος να φυλάσσεται και στα σπίτια των χριστιανών, δεδομένου ότι για να διατηρηθεί στο σπίτι πρέπει να επικρατούν σ’ αυτό πνευματικές συνθήκες. Εξ’ άλλου η Εκκλησία μας είναι το «ταμείο της Θ. Χάριτος» και φυσικά δεν θα αρνηθεί ποτέ να μας χορηγήσει τον Μεγάλο Αγιασμό, όταν η περίσταση το καλέσει και ο Πνευματικός κρίνει ότι θα αποβεί «προς ωφέλειαν επιτήδειος».

''ΣΗΜΕΡΟΝ Ο ΔΕΣΠΟΤΗΣ, ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΛΑΜΒΑΝΕΙ, ΥΠΟ ΧΕΙΡΟΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ"

Σήμερον ο Δεσπότης, κλίνει τον αυχένα, χειρί τη του Προδρόμου.
Σήμερον Ιωάννης, βαπτίζει το Δεσπότην, έν ρείθροις Ιορδάνου.
Σήμερον ο Δεσπότης, νάμασιν ενθάπτει, βροτών την αμαρτίαν.
Σήμερον ο Δεσπότης, άνωθεν μαρτυρείται, Υιός ηγαπημένος.
Σήμερον ο Δεσπότης, ήλθεν αγιάσαι, την φύσιν των υδάτων.
Σήμερον ο Δεσπότης, το βάπτισμα λαμβάνει, υπό χειρός Προδρόμου.

Η γιορτή αυτή είναι από τις αρχαιότερες της Εκκλησίας μας και άρχισε το δεύτερο μετά Χριστόν αιώνα. Αναφέρεται στην φανέρωση της Αγίας Τριάδας κατά την βάπτιση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό.
Η ιστορία της βάπτισης αυτής είναι γνωστή, ιδιαίτερα από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, στο Γ΄ Κεφάλαιο, στους στίχους 13 έως 17. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος μετά από θεία διαταγή άφησε την ερημική ζωή και ήλθε στον Ιορδάνη ποταμό. Εκεί κήρυττε, εξομολογούσε και βάπτιζε.
Ενώ έκανε ο Ιωάννης το έργο αυτό, μια μέρα ήλθε σ’ αυτόν ο Ιησούς. Το Πνεύμα το Άγιο πληροφόρησε το γιο της Ελισάβετ ποιος ήταν. Ο Ιησούς ζητάει να βαπτισθεί. Έκπληκτοι οι παρευρισκόμενοι βλέπουν τον αυστηροπρόσωπο και επιβλητικό ασκητή και διδάσκαλο να υποχωρεί με ανέκφραστη ευλάβεια και ταπείνωση μπροστά στον άγνωστο.
Στην αρχή αρνείται να Τον βαπτίσει και Του λέει ότι αυτός έχει ανάγκη να βαπτισθεί από Εκείνον. Ο Ιησούς τον πείθει να Τον βαπτίσει, διότι έτσι έπρεπε.
Και τότε, στα νερά του Ιορδάνη διαδραματίζεται μια σκηνή μεγαλειώδης και μοναδική. Με μορφή περιστεριού το Πνεύμα το Άγιο έρχεται και κάθεται πάνω στον βαπτιζόμενο Ιησού. Και συγχρόνως, φωνή από τον ουρανό, του Πατέρα Θεού, ακούγεται να λέει: «Ούτος εστιν ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα».
Έτσι, μ’ αυτόν τον τρόπο στη βάπτιση του Ιησού φανερώθηκε ο Θεός ο τρισυπόστατος, η Τριάδα η Αγία, και γι’ αυτό η Εκκλησία μας ονόμασε την εορτή αυτή Θεοφάνεια.

Απολυτίκιο
«Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε, η της Τριάδος εφανερώθη προσκύνησις, του γαρ Γεννήτορος η φωνή προσεμαρτύρει σοι, αγαπητόν σε Υιόν ονομάζουσα, και το Πνεύμα εν είδει περιστεράς, εβαιβαίου του λόγου το ασφαλές. Ο επιφανείς Χριστέ ο Θεός, και τον κόσμον φωτίσας δόξα σοι».

1.1.09

Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ ΤΗΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ.


«…τα των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας»
Με τη φράση αυτή, το απολυτίκιο, απόλυτα επιτυχημένα, τονίζει την κοινωνική προσφορά του Αγίου Βασιλείου, που με τη θεία διδασκαλία του στόλισε με αρετές τα ήθη και τη ζωή των ανθρώπων.
Ο Μέγας αυτός πατέρας και διδάσκαλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας γεννήθηκε το 329 στη Νεοκαισάρεια του Πόντου στο χωριό Άννησα και μεγάλωσε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Είχε 8 αδέρφια, 3 αγόρια και πέντε κορίτσια. Από τα 4 αγόρια τα 3 έγιναν επίσκοποι (ο Βασίλειος Καισαρείας, ο Γρηγόριος Νύσσης και ο Πέτρος Σεβάστειας) και το ένα μοναχός (ο Ναυκράτιος). Από τις 5 αδερφές του η πρώτη, και συγχρόνως το πιο μεγάλο παιδί της οικογένειας, η Μακρίνα, έγινε μοναχή.
Οι γονείς του Βασίλειος (και αυτός), που καταγόταν από τη Νεοκαισάρεια του Πόντου και Εμμέλεια, που καταγόταν από τη Καππαδοκία, αν και κατά κόσμον ευγενείς και πλούσιοι, είχαν συγχρόνως και ακμαιότατο χριστιανικό φρόνημα. Αυτοί μάλιστα έθεσαν και τις πρώτες - καθοριστικής σημασίας - πνευματικές βάσεις του Αγίου.
Με εφόδιο αυτή τη χριστιανική ανατροφή, ο Βασίλειος αρχίζει μια καταπληκτική πνευματική ανοδική πορεία. Έχοντας τα χαρίσματα της ευστροφίας και της μνήμης, κατακτά σχεδόν όλες τις επιστήμες της εποχής του. Και το σπουδαιότερο, κατακτά τη θεία θεωρεία του Ευαγγελίου, που την κάνει αμέσως πράξη με την αυστηρή ασκητική ζωή του.
Μετά τις πρώτες του σπουδές στην Καισάρεια και κατόπιν στο Βυζάντιο, επισκέφθηκε, νεαρός ακόμα, την Αθήνα, όπου επί τέσσερα χρόνια συμπλήρωσε τις σπουδές του, σπουδάζοντας φιλοσοφία, ρητορική, γραμματική, αστρονομία και ιατρική. Από την Αθήνα επέστρεψε στη Καισάρεια και επιδόθηκε στη δικηγορία και στη διδασκαλία της ρητορικής τέχνης.
Αποφάσισε όμως, να ακολουθήσει τη μοναχική ζωή και γιʼ αυτό πήγε στα κέντρα του ασκητισμού, για να διδαχθεί τα της μοναχικής πολιτείας στην Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία και Μεσοποταμία. Όταν επέστρεψε, αποσύρθηκε σε μια Μονή του Πόντου, αφού έγινε μοναχός, και ασκήθηκε εκεί με κάθε αυστηρότητα για πέντε χρόνια (357-362 μ.Χ.).
Ήδη τέλεια καταρτισμένος στην Ορθόδοξη Πίστη, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος από τον Επίσκοπο Καισαρείας Ευσέβιο. Ο υποδειγματικός τρόπος της πνευματικής εργασίας του δεν αργεί να τον ανεβάσει στο θρόνο της αρχιερωσύνης, διαδεχόμενος τον Ευσέβιο στην επισκοπή της Καισαρείας (370 μ.Χ.).
Με σταθερότητα και γενναίο φρόνημα, ως αρχιερέας έκανε πολλούς αγώνες για την Ορθόδοξη Πίστη. Με τους ορθόδοξους λόγους που συνέγραψε, κατακεραύνωσε τα φρονήματα των κακοδόξων. Στους αγώνες του κατά του Αρειανισμού αναδείχτηκε αδαμάντινος, ούτε οι βασιλικές κολακείες του Ουάλεντα (364-378 μ.Χ.), που πήγε αυτοπροσώπως στην Καισάρεια για να τον μετατρέψει στον Αρειανισμό, ούτε οι απειλές του Μοδέστου μπόρεσαν να κάμψουν το ορθόδοξο φρόνημα του Αγίου. Υπεράσπισε με θάρρος την Ορθοδοξία, καταπλήσσοντας τον βασιλιά και τους Αρειανούς. Ακόμα, αγωνίστηκε κατά της ηθικής σήψεως και επέφερε σοφές μεταρρυθμίσεις στο μοναχισμό.
Η δε υπόλοιπη ποιμαντορική δράση του, υπήρξε απαράμιλλη, κτίζοντας την περίφημη «Βασιλειάδα», συγκρότημα με ευαγή ιδρύματα, όπου βρήκαν τροφή και περίθαλψη χιλιάδες πάσχοντες κάθε ηλικίας, γένους και φυλής. Ήταν μια «νέα πόλη» έξω από τη Καισάρεια και περιελάμβανε πτωχοτροφείο, ορφανοτροφείο, γηροκομείο, ξενοδοχείο και νοσοκομείο.
Ο Μέγας Βασίλειος έχει πλούσιο και σημαντικό συγγραφικό έργο. Τα κυριότερα έργα του είναι οι 9 ομιλίες στην Εξαήμερο, ομιλίες στους Ψαλμούς, πολλές και διάφορες άλλες ομιλίες, ασκητικά έργα και επιστολές. Εκτός των άλλων έργων του, έγραψε και τη Θεία Λειτουργία, που, μετά την επικράτηση αυτής της συντομότερης του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, τελείται 10 φορές το χρόνο: την 1η Ιανουαρίου (γιορτάζεται και η μνήμη του), τις πρώτες πέντε Κυριακές της Μ. Τεσσαρακοστής, τις παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων, την Μ. Πέμπτη και το Μ. Σάββατο.
Στα πενήντα του χρόνια ο Μέγας Βασίλειος, εξαιτίας της ασθενικής κράσεώς του και της αυστηρής ασκητικής ζωής του (ορισμένες πηγές λένε από βαριά αρρώστια του ύπατος ή των νεφρών), την 1η Ιανουαρίου του 379 μ.Χ., εγκαταλείπει το φθαρτό και μάταιο αυτό κόσμο, αφήνοντας παρακαταθήκη και ιερή κληρονομιά στην ανθρωπότητα ένα τεράστιο πνευματικό έργο. (www.xfe.gr)

ΠΑΤΕΡΙΚΑ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ